مستند نبرد ادسا

مستند نبرد ادسا به همت صدا و سیمای مرکز فارس تولید شده است و به بررسی یکی از سرنوشت سازترین نبردهای تاریخ ایران می پردازد که نشانه قدرت و اقتدار ایران بود.

سیدعلی غمخواری، کارگردان این مستند در گفتگو با خبرنگار ایرنا، درباره سوژه این فیلم گفت: حوالی سال ۲۶۰ میلادی، جهان باستان درگیر جنگی سرنوشت ساز شد؛ ایران و روم، دو ابرقدرت جهانی در نبردی سهمگین در منطقه اِدِسا (در استان شانلی اورفه ترکیه امروزی) با یکدیگر مواجه می‌شوند که اسناد تاریخی این رویارویی ثبت شده است. وی اضافه کرد: والرین قیصر پُرآوازه روم با سپاهی هفتاد هزار نفری از حدود ۳۰ کشور جهان قصد حمله به ایران را دارد و در سوی دیگر نبرد، مردان ایرانی به پشتوانه بانوان این سرزمین، با سپاهی اندک اما منسجم و متعهد به دفاع از ایران در برابر رومیان برمی‌خیزند؛ حاصل نبرد ادسا برای تاریخ ایران چشمگیر و به یاد ماندنی است. این مستندساز بیان داشت: در این نبرد، شاپور ساسانی بر والرین، امپراطور قدرتمند روم و سپاه ۷۰ هزار نفری او، در محلی به نام ادسا (در ترکیه امروزی) پیروز می‌شود و نقش‌های زیبا و باشکوه این پیروزی مقتدرانه که اکنون به ما رسیده است، می‌تواند سندی موثق و قابل عرضه در معادلات رسانه‌ای و نمادی از اقتدار ملی ما باشد. غمخواری با اشاره به اسناد تاریخی که از این نبرد ثبت شده است، گفت: روایت نبرد اِدِسا هم به صورت نقوش برجسته در نقاط مختلف استان فارس، بر دل کوه‌های افراشته زاگرس ثبت شده است و هم به‌صورت مکتوب با ۳ زبان بر دیواره‌های بُن خانک در محوطه تاریخی نقش رستم در معرض دید عموم قرار دارد. این اسناد، یکی از ماندگارترین فرازهای تاریخ شکوهمند ماست. وی درباره روایت مستند نبرد ادسا از این واقعه مهم تاریخی گفت: این مستند بازسازی در مدت زمان ۲ سال در شبکه فارس تولید شده و با استفاده از تکنیک‌های مختلف و جلوه‌های ویژه می کوشد ضمن بررسی و رمزگشایی نقوش برجسته فارس که به این واقعه تاریخی اشاره دارند، سندی تاریخی را جهت نمایش اقتدار ملی و عزتمندی مردم ایران به نمایش بگذارد. کارگردان مستند نبرد ادسا ضمن معرفی منابع تحقیقاتی در ساخت این فیلم گفت: در این مستند از ۲ شیوه پژوهش استفاده شده است؛ روش تحقیق میدانی و تحقیق اسنادی ـ کتابخانه‌ای. در تحقیق میدانی تلاش شد تمامی نقش برجسته‌های تاریخی دوره ساسانی در ایران مورد کنکاش و بررسی قرار گیرد، در کنار آن برای ساخت لوکیشن‌های مورد استفاده در بخش جلوه‌های ویژه این روش تحقیق به کار آمد. در شیوه دوم که از مهمترین روش‌های تحقیقی در مستندهای تاریخی است تلاش شد تمامی منابع مکتوب فارسی و لاتین که به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم به نبرد تاریخی ادسا اشاره دارند با راهنمایی و مشاوره استادان تاریخ و باستان‌شناسی مورد بررسی قرار گیرد. وی اضافه کرد: علاوه بر موارد فوق، بخشی از روایت این فیلم از نگاه یک پژوهشگرـ نقاش فرانسوی به نام اوژن فلاندن است که در حوالی سال ۱۸۴۰ با نقش برجسته‌های ساسانی نبرد ادسا مواجه شده که نقاشی‌هایی که این سیاح اروپایی کشیده به عنوان اسناد بصری در این فیلم قابل اعتنا است.