مستند دنیای چاپلین

دنیای چاپلین به بررسی زندگی «چارلی چاپلین» نابغه هنر هفتم، تلاش‌های ضد جنگ وی، داستان اخراج چاپلین از آمریکا و تاثیراتی که در جهان قرن بیستم داشت، می پردازد.

مستند از چند روش برای معرفی و شخصیت کمدین مشهور سینما و پرداختن بر زندگی او یعنی «چارلز اسپنسر چاپلین» استفاده می کند. آرشیو عکس ها و فیلمهای خبری و خصوصی هنرمند، برش هایی از سکانس های فیلمهای چاپلین، پژوهشی در باب زندگی و تفکرات او در قالب گفتار متن و نهایتا تصاویری که تولید کننده با دوربین تلفن همراه از خانه چاپلین واقع در سوئیس که هم اکنون کاربری موزه دارد ثبت نموده، مواردی است که به واسطه آن مستندساز روایت را شکل می دهد و به توصیف زندگی و تحلیل مولفه های سینمایی سوژه می پردازد. می توان مستند را تلاشی برای نمایش چهره انسان گرای چاپلین دانست که با توجه بر زندگی هنری و اجتماعی او این نگاه انسانی بررسی می شود. مستند گرچه مملو از تصاویر آرشیوی و خود آثار سینمایی چاپلین همراه با گفتارمتن است، اما پایه اصلی فیلم از نظر شکل و روایت بر اساس همان تصاویر اورجینال با دوربین تلفن همراه است که طی یک گشت و گذار به خانه چاپلین تصویربرداری شده است. به عبارتی به نظر می رسد عوامل تولید، در یک سفر گردشگری به شکل اتفاقی یا برای دید و بازدید به خانه چاپلین در سوئیس می روند و با ثبت تصویر از جای جای خانه که حالا تبدیل به موزه شده است، مقدمات شکل گیری یک مستند با موضوع چاپلین را فراهم می کنند و در نهایت بخش اعظم کار در حین تدوین با الصاق صحنه هایی از آثار سینمایی هنرمند کامل می شود. به همین دلیل می توان از نظر کمیت میزان بهره وری از تصاویر اورجینال در مستند و حجم کم آن به نسبت تصاویر آرشیوی را یکی از ضعف های این مستند قلمداد کرد. اینگونه که پلانهای پی در پیِ تصاویر آرشیوی آنقدر زیاد است که بخش های مربوط به دید و بازدید از خانه چاپلین خیلی به چشم نمی آید. مستند «دنیای چاپلین» در پژوهش و گفتارمتن علاوه بر بررسی زندگی «چارلی چاپلین» از تولد تا مرگ، به صورت گلچین شده برخی از تفکرات و عقاید سیاسی و اجتماعی متبلور شده در فیلمهایش را نیز شرح می دهد. به عنوان نمونه، تلاش‌های ضد جنگ چاپلین در طول دوران فیلمسازی اش، ماجرای مبارزه و حساسیت حکمرانان وقت آمریکا بر مقوله کمونیسم و کمونیسم هراسی و ماجرای اخراج چاپلین از این کشور به دلیل انگ کمونیست بودن وی، نقشی که چاپلین در دوران فیلمسازی اش از نظر عقیده و سینما بر جهان گذاشت و تمرکز بر موضوعات و درونمایه هایی همچون عدالت، نمایش فقر و گرسنگی در فیلمها، در مستند دنیای چاپلین دارای تاکید بیشتری است. بدین وسیله می توان مستند را تلاشی برای نمایش چهره انسان گرای چاپلین دانست که با توجه بر زندگی هنری و اجتماعی او این نگاه انسانی بررسی می شود. مستندساز در فواصل مختلف با پرش از تصاویر داخل خانه-موزۀ چاپلین به آرشیو، سعی در ایجاد یک حلقه ارتباطی بین دو حالت مختلف از تصاویر است که در این زمینه از نظر روایی تا حدودی موفق عمل می کند. دوربینِ همراه مستندساز بعد از ثبت هر نکته ای در خانه، همچون مجسمه های مومی شخصیت های سیاسی و علمی جهان یا اشیاء باقی مانده از هنرمند، در تدوین ما را به سمت آرشیو می برد. به عبارتی مخاطب با دیدن یادگار یک موضوع در موزه شاهد تصاویر آرشیوی مرتبط با همان موضوع است تا با تشریح آن اطلاعاتی بیشتر از ماجرا داشته باشد. این یک تکنیکی است که می توان از آن به عنوان حلقه روایی فیلم برای اتصال دو شکل متفاوت از تصویر در مستند یاد کرد.